Controle binnen AAII

2.2.1 - Aantal door de ontvangkantoren genomen dwangmaatregelen en bewarende maartegelen betreffende directe belastingen en Btwprint

De vermindering van het aantal van sommige akten (meer bepaald bevel tot betalen via gerechtsdeurwaarder), reeds vastgesteld in 2012, zet zich verder in 2013.

Het betreft hier de correcte toepassing van de strategie die binnen de AAII op punt werd gesteld. Deze strategie voorziet in de invordering van schulden die daadwerkelijk en snel kunnen betaald worden. Voor de rechtspersonen wordt gebruik gemaakt van de resultaten die aangeleverd worden door de datamining modellen en die toelaten om met een optimale betrouwbaarheid de kans tot betaling door een schuldenaar te bepalen na een actie door tussenkomst van de deurwaarder.

De keuze om al dan niet een dossier naar de gerechtsdeurwaarder te sturen beantwoordt eveneens aan de begrotingszorgen van de regering. Het is inderdaad van groot belang dat de kosten enkel worden aangegaan wanneer er een grote kans tot terugvordering bestaat bij de schuldenaar. Dezelfde redenering kan bv. worden gevolgd inzake de vermindering van het aantal roerende beslagen.

De vermindering van het aantal onroerende beslagen verklaart zich door de grote verantwoordelijkheidszin van de ontvangers van de AAII en hun hiërarchie, die deze procedure enkel toepassen nadat alle andere gedwongen uitvoeringsmaatregelen werden uitgeput.

De notariële kennisgevingen¹ beogen enkel de kennisgevingen bij een verkoop of aanwending (waarborg van een hypothecaire lening) van een onroerend goed.

Wij stellen sinds 2011 een belangrijke vermindering vast van het aantal dergelijke kennisgevingen.

Dit verklaart zich enerzijds door een vermindering van het aantal verleden akten en dus van het aantal verstuurde berichten door de notarissen aan de ontvangers (stagnering van de onroerende markt te wijten aan de crisis). Anderzijds betreft dit geen regelmatige maatregel. De ontvanger moet waken over het strikt naleven van de rechten van de schuldenaar en meer bepaald diegene die verbonden zijn aan de vervaldatum van de schuld (bv. inzake Btw moet de ontvanger beschikken over een uitvoerbare titel om de kennisgeving aan de notaris te kunnen doen; in principe moet deze titel slechts opgesteld worden wanneer de schuldenaar niet spontaan heeft betaald en hij mag dus de uitvoerbare titel niet opstellen, en dus geen kennisgeving aan de notaris verrichten, wanneer hij zeker is dat de betaling zal gebeuren).

Ter herinnering, de invorderingsstrategie voorziet dat enkel de strikt noodzakelijke acties worden ondernomen.

¹ Notariële kennisgevingen: schuldvorderingen waarvoor de ontvanger is overgegaan tot een kennisgeving van de belastingen of taksen en bijbehoren verschuldigd door de schuldenaar ten gevolge het ontvangen van een kennisgeving bezorgd door een notaris of een daarmee gelijkgesteld openbaar ambtenaar (Commissaris van het Aankoopcomité, burgemeester, enz.) in het kader van de vervreemding of de hypothecaire aanwending van een onroerend goed door de schuldenaar (zie artikels 433 e.v. van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 en artikels 93ter e.v. van het Btw-Wetboek).

Definities

Aanmaning verstuurd per aangetekend schrijven: herinneringsbrief per aangetekend schrijven waarbij het versturen door de ontvanger aan de schuldenaar verplicht is – behalve wanneer de rechten van de Schatkist worden bedreigd – voor wat betreft de directe belastingen (met uitzondering echter van de roerende voorheffing, de bedrijfsvoorheffing en de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen) ten minste een maand voor de betekening van een eerste bevel tot betalen door de gerechtsdeurwaarder;

Bevel tot betalen: akte waardoor de ontvanger, door middel van een gerechtsdeurwaarder, het bevel geeft aan een schuldenaar datgene uit te voeren waartoe hij verplicht wordt door een uitvoerbare titel (een kohier inzake directe belastingen of een bevelschrift inzake Btw), door hem een kopie of een afschrift van de uitvoerbare titel te bezorgen , indien deze nog niet eerder werd betekend, en door hem kenbaar te maken dat in geval van weigering, de invordering zal verdergezet worden door middel van alle wettelijke uitvoeringsmiddelen;

Uitvoerend beslag op roerend goed: beslag, met tussenkomst van de gerechtsdeurwaarder, op alle roerende goederen van de schuldenaar, gevolgd door de gedwongen verkoop ervan, waarna de verkoopprijs van de roerende goederen wordt verdeeld onder de betrokken schuldeisers, waaronder zich eveneens de vervolgende ontvanger bevindt die de vervolging heeft ingesteld, en waarbij rekening wordt gehouden met de rechten van voorrang;

Uitvoerend derdenbeslag : beslag, uitgevoerd door de ontvanger (vereenvoudigd uitvoerend derdenbeslag) of door tussenkomst van de gerechtsdeurwaarder, op geldsommen of effecten (bv. obligaties, aandelen op naam of gedematerialiseerde aandelen enz.) die toebehoren aan de beslagen schuldenaar en die in handen zijn van een derde (de derde beslagene) ; het gaat het dus in de eerste plaats over een beslag op een schuldvordering;

Uitvoerend beslag op onroerend goed : beslag, met tussenkomst van een gerechtsdeurwaarder, op de onroerende goederen die in eigendom toebehoren aan de schuldenaar (evenals op bepaalde onroerende rechten zoals het vruchtgebruik, de erfpacht of het recht van opstal), gevolgd door de gedwongen verkoop ervan, waarna de verkoopprijs van de onroerende goederen wordt verdeeld onder de betrokken schuldeisers, waaronder zich eveneens de vervolgende ontvanger bevindt die de vervolging heeft ingesteld, en waarbij rekening wordt gehouden met de rechten van voorrang . De procedure van het uitvoerend beslag op onroerend goed is een lange en complexe procedure die onder meer vereist dat door de bevoegde rechter een notaris wordt aangeduid die ermee belast wordt over te gaan tot de gedwongen verkoop van het onroerend goed en de verdeling van de verkoopprijs ; overigens, wanneer het onroerend goed de hoofdverblijfplaats is van de schuldenaar (fysieke persoon) en/of van zijn gezin, gaat de ontvanger slechts in laatste instantie over tot deze maatregel, rekening houdend met de sociale gevolgen van een dergelijk beslag;

Hypothecaire inschrijving: akte waardoor de wettelijke hypotheek van de Schatkist tegenstelbaar is aan derden ; de wettelijke hypotheek van de Schatkist is een zakelijk recht op de onroerende goederen (en op schepen en op boten) van de schuldenaar ter waarborg van de betaling van zijn belastingschuld, die de buitenbezitstelling van de schuldenaar niet met zich meebrengt en die een volgrecht aan de Schatkist toekent, in die zin dat de wettelijke hypotheek het onroerend goed volgt waarop het is ingeschreven, wie de nieuwe eigenaar ook moge zijn. Dit volgrecht stelt de Schatkist, de hypothecaire schuldeiser, in staat, mits bepaalde formaliteiten, de betaling te verkrijgen van haar schuldvordering door zich te richten op het onroerend goed waarop de hypotheek is ingeschreven, zelfs wanneer dit onroerend goed verkocht werd door de schuldenaar na de inschrijving van de wettelijke hypotheek van de Schatkist.

2.2.2 - Openstaande schuldvorderingen opgedeeld per soort betreffende directe belastingen en Btwprint

¹ Aanvraag onbeperkt uitstel:

Dit mechanisme laat een belastingschuldige natuurlijke persoon, of zijn echtgeno(o)te op wiens goederen de aanslag betrekking heeft, toe om bij de gewestelijk directeur een aanvrag tot onbeperkt uitstel in te dienen van de invordering van de inkomstenbelastingen. De verhogingen, boetes en interesten, met uitzondering van de gevestigde voorheffingen, blijven te zijner laste. Dit verzoek is slechts ontvankelijk indien de belastingplichtige niet overduidelijk zijn onvermogen heeft georganiseerd. Hij moet zich in een situatie bevinden waarin hij niet in staat was om op duurzame wijze zijn eisbare schulden te betalen. Tot slot, mag hij ook geen beslissing tot onbeperkt uitstel van de invordering genoten hebben in de vijf jaar voorafgaand aan zijn aanvraag. Sinds 18.05.2007 is dit mechanisme ook in werking getreden bij de Btw.

² Beslissing onbeperkt uitstel:

De gewestelijke directeur van de Invordering bepaalt de voorwaarden voor het verlenen van onbeperkt uitstel van invordering voor het geheel of gedeeltelijk, in een of meerdere aflossingen. Dit akkoord vereist de betaling door de aanvrager van een door de bevoegde gewestelijke directeur voorafgaand bepaald bedrag. Het onbeperkt uitstel wordt niet verleend voor betwiste belastingen of belastingen die nog vatbaar zijn voor bezwaarschriften of gerechtelijke procedures.

Het wordt evenmin toegekend voor belastingen of belastingsupplementen ten gevolge van de vaststelling van fiscale fraude.

³ Onbeperkt uitstel:

Deze invorderingsmethode heeft betrekking op de aanvragen tot onbeperkt uitstel die door de bevoegde gewestelijke directeur aanvaard zijn.

⁴ Gerechtelijk akkoord of reorganisatie:

De wet van 31.01.2009 op de continuïteit van de ondernemingen (BS 09.02.2009) in werking getreden op 01.04.2009, heeft de wet op het gerechtelijk akkoord gewijzigd. Ze blijft echter van toepassing op de procedures die liepen voor de inwerkingtreding van de nieuwe wet. De procedure voor gerechtelijke reorganisatie, die van opzet ruimer is dan de oude wet, heeft tot doel de continuïteit van het geheel of een deel van de onderneming in moeilijkheden of van haar activiteiten onder controle van de rechter te houden. De procedure is open zodra de continuïteit van de onderneming onmiddellijk of op termijn wordt bedreigd. Zij staat de debiteur een opschorting toe: hetzij door een minnelijk akkoord ook gerechtelijke reorganisatie door minnelijk akkkoord genoemd, hetzij door een akkoord van de schuldeisers over een reorganisatieplan. Het gaat dan om de gerechtelijke reorganisatie met collectief akkoord of de overdracht onder gerechtelijk gezag aan een of meerdere derden van het geheel of een deel van de onderneming of haar activiteiten.

Commentaar:

Wij hebben tussen 2010 en 2012 een daling vastgesteld van de eisbare achterstand zowel in aantal artikels als in bedragen. Globaal gezien betreft deze daling in 2013 enkel het aantal artikels.

De vermindering van het aantal artikels is een prioriteit van de AAII aangezien zij het enige criterium vertegenwoordigt dat daadwerkelijk beïnvloedbaar is door de diensten.

Voor zover zij vergezeld gaat van een vermindering van de artikels is de verhoging van de bedragen vooral te wijten aan de inschrijving van zeer belangrijke schuldvorderingen (de “grote” schulden) in het schuldenbestand door de taxatie-agent (ordonnateur).

Voor de “eisbare” schulden, die prioritair zijn voor de ontvanger, is de daling aanwezig in aantal artikels maar vooral in bedragen (vooral dankzij de invorderingsstrategie, de nationale acties en het gebruik van de datamining modellen).

De AAII wil efficiëntie en doeltreffendheid combineren en hanteert het principe “There is nothing so useless as doing efficiently that which should not be done at all”.

Definities:

Openstaande schuldvorderingen: het totaalbedrag van schuldvorderingen op een bepaald moment;

Dubieuze schuldvorderingen: schuldvorderingen die een mogelijk of een zeker risico inhouden met betrekking tot de gehele of de gedeeltelijke niet-invordering maar waarvan het nog niet is bewezen dat ze definitief verloren zijn;

Geschillen: schuldvorderingen waarvan de schuldenaar ofwel de gegrondheid betwist (de aanslag) door middel van een administratief bezwaar of door een vordering in rechte, ofwel de invordering door middel van een vordering in rechte;

Oninvorderbaar: schuldvorderingen waarvan de niet-betaling zeker is;

Verschoonbaarheid van de gefailleerde: een beslissing van de Handelsrechtbank die de bedoeling heeft de gefailleerde een fysieke persoon, die aan bepaalde voorwaarden voldoet, een commerciële activiteit te hervatten op een nieuwe gezonde basis; wanneer de gefailleerde verschoonbaar wordt verklaard, wordt hij bevrijd van de betaling van zijn fiscale schulden waarvan het belastbaar feit voorafgaandelijk is aan het vonnis van faillietverklaring en die opgenomen zijn in een aangifte van schuldvordering;

Rechtstreekse vervolgingen: schuldvorderingen waarvan de invordering wordt toevertrouwd aan een gerechtsdeurwaarder, waarbij uitzondering wordt gemaakt van het derdenbeslag dat gebeurt via een deurwaarder; het betreft dus de schuldvorderingen waarvoor een dwangbevel tot betalen, een roerend beslag, een onroerend beslag, een bewarend beslag (behalve het bewarend derdenbeslag) of een verkoopdag betekend werd;

Onrechtstreekse vervolgingen: schuldvorderingen waarbij voor de invordering ervan de ontvanger de voorkeur heeft gegeven aan het beslag op geldsommen of effecten die toebehoren aan de schuldenaar maar die in handen zijn van een derde ; het gaat hier over de procedure van het derdenbeslag, uitgevoerd door de ontvanger(vereenvoudigd uitvoerend derdenbeslag) of door middel van een gerechtsdeurwaarder;

Onmiddellijk opeisbaar: schuldvorderingen waarvoor er a priori geen enkele "zichtbare" belemmering is voor de invorderingsprocedure of waarvoor de een of andere procedure, voorafgaandelijk ingeleid, geen vruchten heeft afgeworpen of waarvoor een dwangbevel inzake Btw werd ter kennis gebracht of nog waaraan geen enkele andere "invorderingsstatus" van invordering kan worden toegekend;

Notariële kennisgevingen: schuldvorderingen waarvoor de ontvanger is overgegaan tot een kennisgeving van de belastingen of taksen en bijbehoren verschuldigd door de schuldenaar ten gevolge het ontvangen van een kennisgeving bezorgd door een notaris of een daarmee gelijkgesteld openbaar ambtenaar (Commissaris van het Aankoopcomité, burgemeester, enz.) in het kader van de vervreemding of de hypothecaire aanwending van een onroerend goed door de schuldenaar (zie artikels 433 e.v. van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 en artikels 93ter e.v. van het Btw-Wetboek).

2.2.3 - Openstaande schuldvorderingen opgedeeld volgens anciënniteit betreffende directe belastingen en Btwprint

Voor de nog openstaande schulden, maar die niet noodzakelijk opeisbaar zijn, bevat deze tabel volgende gegevens:

• De cijfers van de Btw schulden die in het bijzonder aan de ontvangers werden toevertrouwd met het oog op een gedwongen uitvoering
• De cijfers van de schulden inzake inkomstenbelastingen en hiermee gelijkgestelde belastingen die sinds meer dan zes maanden werden ingekohierd

Al deze schuldvorderingen zijn gerangschikt volgens ouderdom. De vermindering van de bedragen betreft vooral de meest recente schuldvorderingen (van 1 à 2 jaar).

Deze tabel moet gelijktijdig gelezen worden met tabel II.2.2.

Het betreft hier de ventilatie van de uitstaande schuldvorderingen naar ouderdom van de schuld en het toekennen van een percentage aan de oudste schulden, ingedeeld per schijven. Hierbij wordt geen rekening gehouden met eventuele criteria van niet onmiddellijke opeisbaarheid (betwistingen, faillissementen,…). Het belang van deze kwalificatie voor de AAII is het feit dat hoe ouder een schuld is, hoe moeilijker zij in te vorderen zal zijn. Elke gelegenheid moet dus aangegrepen worden om zich van deze oude schulden te ontdoen met de minst mogelijke kost (bv. geen onnodige deurwaarderskosten maken).

2.2.4 - Openstaande schuldvorderingen aantal artikels directe belastingen en Btwprint

De AAII eist van zijn medewerkers dat zij niet alleen de bestaande wetten en reglementeringen toepassen en de richtlijnen en instructies volgen, maar ook en vooral een uniforme invorderingsstrategie handhaven die geen onderscheid maakt tussen de aard of de oorsprong van de schulden.

Teneinde deze goede werking te kunnen opvolgen voorziet de Beheerscyclus van de AAII in een regelmatig toezicht door de verschillende hiërarchische niveaus van de kritische performantie indicatoren en de resultaten van de kantoren, inspecties en gewestelijke directies.

De hier voorgestelde tabel vat deze Beheerscyclus gedeeltelijk samen. Hij geeft de gegevens weer die zowel het spontaan naleven van de fiscale betalingsverplichtingen omvat (compliance), als het geleverde werk van de kantoren (“stock bij aanvang van het jaar” + “afgesloten artikels bij aanvang van het jaar”).

Hij bevat eveneens een element waarop de AAII geen invloed heeft (nieuwe artikels tijdens het jaar).

De “stock op 31 december” is enkel een pure statistische indicatie terwijl daarentegen de twee laatste lijnen uitermate belangrijk zijn: zij bewijzen dat de vermindering van het personeelseffectief een onmiddellijke impact heeft op het aantal te behandelen artikels per medewerker.

Dit geeft een idee van de procedures en toepassingen die zouden moeten opgestart worden om de constante verhoging van het aantal artikels te kunnen opvangen.